ΑΡΧΙΚΗMAIN 
ΤΟ ΟΡΑΜΑTHE VISION 
ΒΙΝΤΕΟVIDEO 
ΜΑΣ ΑΡΕΣΑΝWE LIKED 
ΧΡΗΣΙΜΑINFORMATION’S 
Η χώρα μας μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913 δεν είχε πλέον χερσαία σύνορα με την Τουρκία, είχε με την Αλβανία, Σερβία και Βουλγαρία η οποία κατείχε την Δυτική Θράκη. Τα νησιά του Αιγαίου είναι ένα ζήτημα ανοικτό το οποίο προκαλεί ναυτικό ανταγωνισμό, οι Τούρκοι αρχίζουν συστηματικό διωγμό
των Ελλήνων της Θράκης και του Πόντου και της Μικρασίας, σε διαμαρτυρία της Ελλάδας οι Τούρκοι προτείνουν ανταλλαγή πληθυσμών περιοχής Σμύρνης και Μακεδονίας.Στις 4 Νοεμβρίου 1913, με διαταγή του Υπουργείου Στρατιωτικών, άρχισε η αποστράτευση. Επακολούθησε μια σύντομη περίοδος ειρήνης, κατά την οποία η χώρα επιδόθηκε στο τεράστιο έργο της ανορθώσεώς της.
Ωστόσο η περίοδος ομαλότητας και πάλι τερματίστηκε σύντομα εξαιτίας του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου και της γενικής επιστρατεύσεως της 10ης Σεπτεμβρίου 1915, η οποία διήρκεσε εννέα μήνες και έληξε μετά από ισχυρή πίεση των Δυνάμεων της Συνεννοήσεως.
 |
|
| Μέτωπο Θεσσσαλονίκης. Θέσεις Συμμάχων, μετά την ήττα των Σέρβων τον Δεκέμβριο του 1916, και επιχειρήσεις αυτών το έτος 1916. |
Μεσολάβησε η απόβαση των Συμμάχων (Αγγλογάλλων) στη Θεσσαλονίκη, η δημιουργία του «Μακεδονικού Μετώπου» και η διάσταση απόψεων μεταξύ του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου και του βασιλιά Κωνσταντίνου, σχετικά με την άμεση είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων. Συνέπεια της διενέξεως αυτής ήταν να παραιτηθεί στις 22 Σεπτεμβρίου 1915 η Κυβέρνηση Βενιζέλου και να αρχίσει ένας βαθύς διχασμός του λαού, που τόσα δεινά επέφερε στη χώρα.
 |
| Ελληνικά και γαλλικά στρατεύματα κινούνται από τον
Αξιό ποταμό προς το Καράσιναν στις 27/12/1916
|
Στο μεταξύ, στις 17 Αυγούστου 1916 εξερράγη στη Θεσσαλονίκη φιλοβενιζελικό στρατιωτικό κίνημα, το οποίο επικράτησε εύκολα και σχημάτισε την Επιτροπή Εθνικής Άμυνας. Λίγες ημέρες αργότερα έφτασε και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη η Προσωρινή Κυβέρνηση, η οποία ζήτησε και πέτυχε να αναγνωριστεί από τους Συμμάχους. Η Κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας, αφού ανακοίνωσε ότι βρισκόταν σε πόλεμο με τη Βουλγαρία και τη Γερμανία, προέβη στη συνέχεια στην επιστράτευση και οργάνωση του Σώματος Στρατού Εθνικής Άμυνας από τις Μεραρχίες Σερρών, Κρήτης και Αρχιπελάγους, το οποίο και ενέταξε στις συμμαχικές δυνάμεις του Μακεδονικού Μετώπου.
Επακολούθησε ο ναυτικός αποκλεισμός της χώρας και η βίαιη κατάληψη του μεγαλύτερου τμήματός της από τους Συμμάχους, ο αφοπλισμός του στρατού και η μεταφορά του όγκου του στην Πελοπόννησο, η εκθρόνιση του βασιλιά Κωνσταντίνου και η άνοδος στο θρόνο του πρίγκιπα Αλεξάνδρου. Η νέα Κυβέρνηση, υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο (Ιούνιος 1917), κήρυξε αμέσως και επίσημα τον πόλεμο κατά των Κεντρικών Δυνάμεων και άρχισε με γοργό ρυθμό την αναδιοργάνωση, εξοπλισμό και εκπαίδευση του στρατού, που ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 1918.
 |
| Βενιζέλος και Κουντουριώτης επιθεωρούν άγημα της Μεραρχίας Αρχιπελάγους |
Στίς 4 Απριλίου 1918, ο Αρχιστράτηγος Γκυγιωμά εκτέλεσε ευρείας κλίμακος επιθετικές ενέργειες, μέ σκοπό τήν απαγκίστρωση των εχθρικών δυνάμεων στό μέτωπο της Μακεδονίας. Τό ελληνικό σώμα υπό τόν Αντιστράτηγο Εμμανουήλ Ζυμβρακάκη, αποτελούνταν από τή Μεραρχία Αρχιπελάγους, υπό τον Υποστράτηγο Δημήτριο Ιωάννου, η οποία κατείχε τον υποτομέα του χωριού Λιβάδι καί τη Μεραρχία Κρήτης, υπό τον Υποστράτηγο Παναγιώτη Σπηλιάδη, η οποία κατείχε τον υποτομέα Σκρά. Από τις 5 Απριλίου προωθήθηκε στην πρώτη γραμμή από την περιοχή του Πολυκάστρου όπου βρισκόταν και η Μεραρχία Σερρών, υπό τον Υποστράτηγο Επαμεινώνδα Ζυμβρακάκη, αποτελούμενη από τα 2ο και 3ο Συντάγματα Σερρών. Στη Μεραρχία αυτή ανατέθηκε ο υποτομέας Αρχαγγέλου, στο αριστερό της Μεραρχίας Αρχιπελάγους, στην οποία και υπήχθη από τακτικής απόψεως.
 |
| Ο στρατηγός Ζυμβρακάκης με το Επιτελείο του. |
Το σχέδιο επιχειρήσεων προέβλεπε επίθεση σε δύο χρόνους. Σέ πρώτο χρόνο θα καταλαμβάνονταν το ύψωμα Σκρά και κατά το δεύτερο χρόνο η γραμμή των υψωμάτων Τουμουλούς-Σερφ Βολάν. Τήν κύρια επίθεση εναντίον του Σκρά θά αναλάμβανε η Μεραρχία Αρχιπελάγους. H Μεραρχία Σερρών θά κάλυπτε τό δυτικό πλευρό της Μεραρχίας Αρχιπελάγους καί θά καταλάμβανε τή γραμμή Λαγκαδά - Σαγράδα - Μπλόκ Ροσέ. Η Μεραρχία Κρήτης θά κάλυπτε τό ανατολικό πλευρό της Μεραρχίας Αρχιπελάγους καί θα ενεργούσε γιά την κατάληψη των υψωμάτων αμέσως βόρεια του χωριού Σκρά Η επίθεση της Μεραρχίας Αρχιπελάγους θα υποστηριζόταν με 122 συνολικά ελληνικά και συμμαχικά πυροβόλα από τα οποία τα 46 βαριά. Παρακάτω ακολουθεί άρθρο για την σημασία της Μάχης του Σκρα από το περιοδικό Τολμών του Ιωάννη Δ. Κακουδάκη.
 |
| Σχέδιο 1 |
 |
| Σχέδιο 2 |
Στις 04:30 της 17/30 Μαΐου 1918 (παλιό ημερολόγιο/νέο ημερολόγιο), άρχισε η προπαρασκευή του πυροβολικού και στις 04:55 άρχισε η επίθεση του ελληνικού πεζικού με ορμή, με υψηλό ηθικό και πίστη για τη νίκη μέσα σ’ ένα φραγμό του εχθρικού πυροβολικού. Η εχθρική αντίσταση, μπροστά στην επιθετικότητα του Ελληνικού Στρατού κάμφθηκε μέχρι πλήρους τελικής συντριβής τόσο των αμυνομένων, όσο και των εχθρικών ανεπιτυχών άμεσων αντεπιθέσεων.
 |
| Έλληνες στρατιώτες συνοδεύουν Βούλγαρους αιχμαλώτους |
 |
| Από αριστερά προς δεξιά: ένας στρατιώτης από την Ινδοκίνα, ένας Γάλλος, ένας Σενεγαλέζος, ένας Άγγλος, ένας Ρώσος, ένας Ιταλός, ένας Σέρβος, ένας Έλληνας και ένας Ινδός!!! Θεσσαλονίκη 1918. |
Η νικηφόρα επιτυχία και η εν γένει συμβολή των τριών ελληνικών μεραρχιών του Ελληνικού Στρατού της Εθνικής Άμυνας εγκωμιάστηκε από τον Γάλλο Αρχιστράτηγο Γκυγιωμά και χαρακτηρίστηκε εξαιρετικής και καθοριστικής σημασίας για την έκβαση των επιχειρήσεων στο Μακεδονικό Μέτωπο. Μετά τη Μάχη του Σκρα ο Γάλλος Στρατηγός Γκυγιωμά, Αρχιστράτηγος των Συμμαχικών Δυνάμεων σε διαταγή προς τον Διοικητή της 1ης Ομάδας Μεραρχιών Στρατηγό Ζοέμ έγραψε για τη δράση του Ελληνικού Στρατού7:
 |
|
| Το μέτωπο της Θεσσαλονίκης. Θέσεις των αντιμαχόμενων πλευρών κατά την έναρξη της επίθεσης των Συμμάχων τον Σεπτέμβριο του 1918 και επιχειρήσεις μέχρι την ανακωχή στις 11 Νοεμβρίου 1918. |
 |
| Το Ηρώο Σκρα |
Η Ελλάδα, αν και βράδυνε11 να εισέλθει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εντούτοις πρόσφερε στους Συμμάχους σοβαρή ενίσχυση και ο Ελληνικός Στρατός συμμετέσχε με απόλυτη επιτυχία στις επιχειρήσεις στο Βαλκανικό Μέτωπο και κυρίως στο Θέατρο Επιχειρήσεων της Θεσσαλονίκης με αξιόλογη ικανότητα και μεγάλη αποτελεσματικότητα. Η γιγαντομαχία της μάχης του Σκρα ήταν σημαντική και καθοριστική για την τελική νικηφόρα έκβαση του πολέμου στο Μακεδονικό Μέτωπο. Και για μια ακόμη φορά τα συμμαχικά στρατεύματα είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά τις αρετές και τη στρατιωτική αξία του Έλληνα στρατιώτη, ο οποίος επάξια κέρδισε τους επαίνους και την επιβεβαίωση ότι παραμένει αντάξιος των προγόνων του.
1. Αλεξάνδρου Δεσποτόπουλου «Η συμβολή της Ελλάδος στην έκβαση των δύο Παγκοσμίων Πολέμων», Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1992.
2. ΓΕΣ/ΔΙΣ, «Η Ελλάς και ο Πόλεμος εις τα Βαλκάνια», Αθήνα, 1958.
3. ΓΕΣ/ΔΙΣ, «Η Συμμετοχή της Ελλάδος εις τον Πόλεμο του 1918», Αθήνα, 1961.
4. ΓΕΣ/ΔΙΣ, «Επίτομη Ιστορία της Συμμετοχής του Ελληνικού Στρατού στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο 1914-1918», Αθήνα. 1994.
5. ΓΕΣ/ΔΙΣ, «Θέματα Στρατιωτικής Ιστορίας», Αθήνα, 1995.
6. «Η Ιστορία του Α΄ ΠΠ», Εκδόσεις Γ. Μπιμπή, Θεσσαλονίκη, 1960.
7. «Ιστορία του Α΄ ΠΠ», Εκδοτικός Οίκος Κέκροψ, Αθήνα, 1969.
8. Ιωάννου Πολιτάκου, Υποστρατήγου «Στρατιωτική Ιστορία», Τόμος Τρίτος, (4 τόμοι ανέκδοτοι), Βιβλιοθήκη ΔΙΣ/ΓΕΣ. 9. «Μουσείο Σκρα», Φυλλάδιο Δήμου Αξιούπολης Κιλκίς, 2002.
10. Νεόκοσμου Γρηγοριάδη, «Η Εθνική Άμυνα Θεσσαλονίκης το 1916», Αθήνα, 1960.
11. «Στρατιωτική Ιστορία της Ελλάδας», Εκδοτικός Οίκος Σπ. Τζηρίτα.
1. Ο Στρατηγός Νεόκοσμος Γρηγοριάδης, μάρτυρας αυτής της γιγαντομαχίας, περιγράφοντας τη μάχη του Σκρα στο βιβλίο του «Η Εθνική Άμυνα Θεσσαλονίκης του 1916» το 1960, τελειώνει με τα παρακάτω λόγια: «Οι Γάλλοι λέγανε την τοποθεσία, σύμφωνα με την τοπική ονομασία Σίρκα ντι Λέγγεν, όπως τη λέγανε βλάχικα οι Βούλγαροι Γκολέμα Γιαραμπίτσα. Μα η Ελληνική αμίμητη γλωσσοπλαστική ικανότητα της Δημοτικής εκφράζει συμβολικά τ’ όνομα τής μάχης με κρότον έκρηξης οβίδας: Σ κ ρ α!». Η τοποθεσία του Σκρα, όπως είναι γνωστή σήμερα αποτελούσε, τότε, μια «εξέχουσα» προωθημένη θέση, μέσα στο ελληνικό έδαφος (μέτωπο 1000 μ. και βάθος 1600 μ.), ισχυρά οχυρωμένη από τους Βουλγάρους (λαβύρινθος χαρακωμάτων, ορυγμάτων, καταφυγίων, στεγάστρων, πολυβολείων, πυροβολείων κ.ά. από οπλισμένο σκυρόδεμα), συνδυαζόμενη και με το ορεινό και δύσβατο φυσικό έδαφος έχοντας υψόμετρο 1097 (σήμερα, η Κορυφή της Κούνιας). Βρίσκεται στο Δήμο Αξιούπολης του Νομού Κιλκίς, στα ανατολικά αντερείσματα του όρους Τζένα και δυτικά του ποταμού Αξιού (Βλέπετε Χάρτη 1). Στο χωριό Σκρα (παλαιά Λούμνιτσα), υπάρχει Μουσείο με κειμήλια, φωτογραφίες και ιστορικά έγγραφα τόσο από την ομώνυμη μάχη, όσο και από το Μακεδονικό Μέτωπο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (φωτ. σελ. 15, 16). Επίσης, υπάρχει Ηρώο και ο τάφος του ήρωα Ταγματάρχη Πεζικού Βασιλείου Παπαγιάννη (φωτ. σελ. 17), Διοικητή του 1ου Τάγματος Πεζικού της Μεραρχίας Αρχιπελάγους, ο οποίος ήταν και ο ανώτερος σε βαθμό Έλληνας νεκρός που «πάτησε» το «απόρθητο φρούριο» του Σκρα, όπως το θεωρούσαν οι Βούλγαροι και οι Γερμανοί.
(ΣΣ. Όσοι γνωρίζουν τα παραπάνω στοιχεία, ας με συγχωρέσουν για την ανάλυση που έκανα. Για όσους όμως δεν είναι γνωστά, προτείνουμε να επισκεφθούν την περιοχή αυτή και να είναι βέβαιοι ότι θα νιώσουν υπερήφανοι ως Έλληνες).
2. Βλ. ΓΕΣ/ΔΙΣ «Η συμμετοχή της Ελλάδος στον Πόλεμο 1918», Τόμος Β΄, ΓΕΣ/1988, σελ. 5, 28 κ.ε.
3. ό.π. σελ 36 Σχεδ. 7 (Πανοραμικό).
4. ό.π. σελ. 30 κ.ε. η υπ’ αρ. 102 Διαταγή Επιχειρήσεων της Μεραρχίας και Αρχείο ΔΙΣ/Φ.372/Θ/2.
5. Στο Ηρώο Σκρα που έχει ανεγερθεί στο ομώνυμο χωριό αναγράφεται: «ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΚΡΑ ΤΟ ΜΑΪΟ ΤΟΥ 1918 31 ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ 574 ΟΠΛΙΤΩΝ ΤΩΝ ΜΕΡΑΡΧΙΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΥΣ ΚΡΗΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΙΩΞΗ ΤΩΝ ΕΙΣΒΟΛΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΕΔΑΦΟΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ».
6. Γράφει, ο Γάλλος Στρατηγός Τοπάρ, ότι τα γαλλικά στρατεύματα σταμάτησαν την προσπά¬θειά τους να καταλάβουν το Σκρα Ντι Λέγκεν, εξαιτίας της δράσης ενός και μόνο βουλγαρικού πυ¬ροβόλου Βλ. «Ιστορία του Α΄ ΠΠ 1914-1918», Τόμος Γ΄, Κέκροψ 1969, σελ. 328, σημείωση 15. κ.ε.
7. «Ιστορία του Ελληνικού Στρατού 1821-1997», ΓΕΣ/ΔΙΣ, Αθήνα 1997, σελ.. 150.
8. «Συνοπτική Ιστορία του Γενικού Επιτελείου Στρατού», ΓΕΣ/ΔΙΣ, 2001, σελ. 136.
9. Βλ. «Η Εθνική Άμυνα Θεσσαλονίκης του 1916» του Νεόκοσμου Γρηγοριάδη, Αθήνα 1960, σελ. 65 και 66. Επίσης, «Η Ιστορία του Α΄ ΠΠ», Εκδόσεις Γ. Μπίμπη, Θεσσαλονίκη 1968, σελ. 470- 471.
10. Βλ. «Στρατιωτική Ιστορία» Υποστρατήγου Ι. Πολιτάκου, Τόμος Γ΄(ανέκδοτος), Βιβλιοθή- κη ΓΕΣ/ΔΙΣ.
11. Όπως είναι γνωστό, ο Ελευθέριος Βενιζέλος πίστευε ότι ύψιστα εθνικά συμφέροντα υπαγόρευαν στην Ελλάδα να συμπράξει με το μέρος της Αντάντ και να συμβάλει στη συμμαχική νίκη, ώστε να υπερασπισθεί και να απαιτήσει τις εθνικές της διεκδικήσεις, σε αντίθεση με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο που πίστευε στην ουδετερότητα της Χώρας μας. Και είναι απορίας άξιο, πώς διατηρούσαμε την ουδετερότητα, όταν το Μάιο του 1916 οι Γερμανοβούλγαροι εισέβαλαν στην Ανατολική Μακεδονία και υποχρέωσαν το εκεί Δ΄ Σώμα Στρατού να συνθηκολογήσει και να παραδοθεί στους Γερμανούς, οι οποίοι τελικά το μετέφεραν μεταξύ 2/15 και 14/27 Σεπτεμβρίου 1916 στην πόλη Γκέρλιτς της Σιλεσίας της Γερμανίας, όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου. (Βλ. «Επίτομη Ιστορία Α΄ ΠΠ», ΓΕΣ/ΔΙΣ, 1994, σελ 98-105). Το γεγονός αυτό, ίσως, να ήταν καθοριστικό για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ώστε να επακολουθήσει το επαναστατικό κίνημα του Βενιζέλου στις 30 Αυγούστου 1916 με την «τριανδρία», Βενιζέλο - Κουντουριώτη - Δαγκλή, οι οποίοι αρχικά μετέβησαν στην Κρήτη και μετά στη Θεσσαλονίκη, όπου έγιναν δεκτοί με ενθουσιασμό. Τον Ιούνιο του 1917 με επέμβαση της Αντάντ και ιδίως της Γαλλίας απομακρύνθηκε από το Θρόνο και από με Πρωθυπουργό και πάλι τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος από τις 27 Ιουνίου 1917 κήρυξε τον - Βουλγαρία - Τουρκία), γεγονός βέβαια που είχε πράξει η «Προσωρινή Κυβέρνηση» από την εγκαΙούνιτην Ελλάδα ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος και έτσι επιτεύχθηκε η επανένωση του ελληνικού κράτους πόλεμο ολόκληρης της Ελλάδας εναντίον της Τετραπλής Συμμαχίας (Γερμανία - Αυστροουγγαρία ¬τάστασή της στη Θεσσαλονίκη.
Πηγή
[1] Η σημασία της μάχης του Σκρα. Ιωάννου Δ. Κακουδάκη - Τολμών, Τεύχος 10ο, Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2004- (ΠΟΕΔ)